هر سال با فرارسیدن آبان ماه تالابهای مازندران چشم انتظار مینشینند تا مسافران همیشگیشان از راه برسند. درناهای سفید سیبری که بر اساس یک تقویم نانوشته و منظم هفته اول آبان مهاجرت خود را از سرزمین جوجهآوری واقع در غرب سیبری به سوی آخرین حدّ جنوبی مهاجرتش که تالابهای حاشیه جنوبی دریای خزر که شامل اراضی غرقآبی و تالابهای فصلی منطقه فریدونکنار است، آغاز و تا اوایل اسفند در این منطقه بسر میبرند. اما امسال گویی این پرندگان زیبا کمی دیر کردهاند. هرچند تالابها آنقدر منتظر میمانند تا مسافرشان از راه برسد.
مسیر مهاجرت سالانه درناهای سیبری فراتر از محدوده کشورها و قارههاست. این مسئله محققان را وادار میسازد تا در جهت کشف معمای حرکت این پرندگان تلاش کنند. زمانی که مناطق تالابی قطب شمالی در اواخر تابستان شروع به یخ زدن میکنند، پرندههای جفت به همراه جوجههایشان حرکت به سمت مناطق گرم جنوبی را آغاز میکنند. تالاب فریدونکنار در جنوب شرقی شهر فریدونکنار واقع است که با گرد هم آمدن مجموعه متنوعی از گیاهان و جانوران آبزی، به یکی از غنیترین اکوسیستمهای تالابی شمال کشور تبدیلشده است. تالاب بینالمللی فریدونکنار با بیش از ۵ هزار هکتار وسعت یکی از تالابهای مهم ایران محسوب میشود که ۵ سال قبل در فهرست تالابهای بینالمللی جهان در سایت رامسر به ثبت رسیده و موردپذیرش مجامع جهانی واقع شد. سال گذشته هم درست بعد از ۲۰ روز از آبان درناها به مازندران رسیدند. البته در سال قبلتر از آن این پرندگان در همان دهه اول آبان خود را به تالابها رسانده بودند. هر چند روز گذشته مدیرکل حفاظت محیطزیست مازندران با بیان اینکه این تأخیر جای نگرانی ندارد، گفته بود «درناها دیر نکردهاند.»
مصوبات شکار ممنوع، ابلاغ نشده!
سال ۸۸ بود که تک درنای سپید خاکستری به ایران مهاجرت نکرد. سالی که دل همه دوستداران محیطزیست را به درد آورد و حالا آنها با نگرانی از خود میپرسند: مبادا امسال هم نیایند؟
در حالی هنوز درنای سپید خاکستری به مازندران سفر نکرده که مهاجرت پرندگان زمستان گذر در استان به اوج رسیده است و همپای مهاجرت، نگرانی از شکار بیرویه این گونههای زیبا و منحصربهفرد نیز دوچندان شده است. اما نکته نگران کنندهتر اینکه بسیاری از شکارچیان غیرمجاز کمر به قتل درنای سفید بستهاند. مسئلهای که مدیرکل حفاظت محیطزیست مازندران با انتقاد از وضعیت شکار و صید پرندگان مهاجر در استان معتقد است: «متأسفانه شکار و صید همانند گذشته در فریدونکنار ادامه دارد و شکارچیان غیرمجاز به کار خود ادامه میدهند و محیطزیست به اندازه توان خود به مقابله و تخریب صیدهای غیرمجاز میپردازد و متخلفان را به دادگاه معرفی میکند ولی همچنان صیادان غیرمجاز به کار خود ادامه میدهند و اتفاق خاصی نیفتاده است. حسینعلی ابراهیمی با بیان اینکه مبارزه با شکار غیرمجاز و صیدپرندگان در فریدونکنار جزو مصوبات شورای تأمین است و هنوز این مصوبات ابلاغ نشده، میگوید: «امیدواریم با ابلاغ این مصوبات بتوانیم جلوی شکار بیرویه را بگیریم.»
درناها ۱۵ گونه دارند و درنای سپید خاکستری، درنای فریادکش و تاج قرمز در لیست خطر قرار دارند و از درنای سپید سیبری تنها یک قطعه باقیمانده است. پرهای این درنا کاملاً سپید، دارای رقص و آواز باشکوهی بوده و چینپوستی قرمزرنگ در ناحیه پیشانیاش دیده میشود و به گفته کارشناسان تا ۷۰ سال عمر میکند و اگر جفتش از بین رود دیگر جفتی برنمیگزیند. کاهش چشمگیر درناها در شرایطی اتفاق میافتد که براساس تنها آمار ثبت شده از درناهای سیبری که به صورت گلهای مهاجرت میکردند نشان میدهد در سال ۱۹۳۰ جمعیت آنها بیش از ۲۰۰ قطعه بوده است.